KOGO UPAMIĘTNIA SZLAK ZBÓJNIKÓW KARPACKICH
„SZLAK ZBÓJNIKÓW KARPACKICH” oparty o historię, legendy, mity i podania upamiętnia: sławnych karpackich harnasi, halnych hetmanów, zbójników, „chłopców", „dobrych chłopców", „zbijaków", „siuhaji" (Karpaty Zachodnie), „czarnych chłopców" (Karpaty Wschodnie), „opryszków”, „pustaków”, „wesołych chłopców”, „hodnych chłopców”, „łedinów”, „chłopców zza buka”, „śwarnych chłopców”, „rycerzy czarnej nocy”, „rycerzy dróg”, beskidników, bieszczadników, spisaków, rozbójników, hultajów, ludzi swawolnych, hajdamaków, hajduków, lasowych junaków, raubritterów, polowacy i raubsztyców, koniokradów, kobiety – zbójnice, Husytów, Łemków, Bojków, Hucułów, Rusinów, Tatarów, węgierskich kowbojów, pusztuńskich kowboi – Csikoci, Czabanów (pasterzy), Sabatów, Mołojców, Kuruców, pandurów, galicyjskich górali i inne grupy górali karpackich, którzy są potomkami plemion wołoskich, którzy grasowali na przestrzeni prawie 400 lat w Karpatach od Frydka Mistka w Beskidach Śląsko Morawskich i Jicina w Republice Czeskiej, przez Cieszyn, aż po Bukowinę rumuńską i Mołdawię. Ukazuje postacie karpackich mącicieli począwszy od Ondraszka, poprzez fikcyjną postać rozbójnika Rumcajsa, Janosika, wschodniokarpackiego opryszka Oleksego Dobosza, aż po Vlado Palownika czyli Drakulę w Rumunii. Na wschodzie zbójników nazywano „czarnymi chłopcami", bo zbójnicy nosili czarne, nasycone tłuszczem koszule. Podobnie było na ukraińskich stepach.
Grupy, w których działali zbójnicy, są w literaturze określane jako „kompania zbójnicka", „towarzystwo zbójnickie", w tradycji ludowej funkcjonuje „towarzystwo - towarzisio" (gwarowe), „kupa". W dawniejszym piśmiennictwie (XIX wiek) pojawia się też czasem termin „banda" (zdecydowanie negatywne). W dawniejszej literaturze (XIX wiek) pojawia się też czasem słowo „bursować" (głównie w odniesieniu do Żywiecczyzny).
Przywódca grupy zbójników to „harnaś", „hetman", w odniesieniu do opryszków „watażka", w kulturze ludowej obok tego funkcjonowało też „starszy", „kapitan". Według Szopińskiego „harnaś” pochodzi z węgierskiego „hadnagy” (hadnadż), czyli starszy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz